John Singer Sargent, Madame X
Zwart, het is zelden iemands lievelingskleur maar een klassieker in menig kleerkast. Zwart is elegant en flatterend. Je kunt ermee opvallen of juist aan de aandacht ontsnappen. Het is de kleur van ninja's en figuren die in de schaduw willen blijven. Maar ook van prachtige portretten, gemaakt door kunstenaars als Manet en Goya. Het was vermoedelijk de eerste kleur waarmee de mens tekende. Het is de kleur van houtskool, inkt, macht en dood. Zwart is punk en dramatisch, en een wereld op zich. Maar omdat het zo'n klassieker voor outfits is geworden, kan zwart ook voorspelbaar of streng zijn.
En dat zoek je niet bij het elegante zwart, een kleur die je ook draagt om de rustige en ingetogen uitstraling. Vaak kies ik voor zwart om afleiding te vermijden. Wanneer ik aan de slag ben met dingen die concentratie of inspiratie vergen, is zwart een geweldige kleur. Het brengt me altijd in de juiste stemming, misschien omdat ik de kleur met kalme en stille dingen in verband breng.
Maar een volledig zwart pak, met een jas en schoenen en al, vind ik voor mezelf te monochroom. Hoe cool het idee ook kan zijn, zelf kies ik liever voor wat meer nuance. Met een detail in een andere kleur is de klus al geklaard. Al is het totaalbeeld afhankelijk van welke kleur je kiest. Wit en zwart kunnen samen formeel uitvallen, zwart met rood is al snel een cliché, zwart en geel neigen naar een politieke partij, en met blauw erbij ligt de politie op de loer. Het gaat er maar om wat bij jou past. Monochroom zwart met helderwitte sneakers leveren wel altijd een hit op, net zoals een ivoorkleurige sjaal om je zwarte pak in de winter. Of rood en zwart ondanks het cliché, want echt stuk kan het nooit met die combinatie.
In de schilderkunst is zwart zonder meer een aparte optie. Niet ongewoon, wel heel opvallend. In tal van portretten onderstreept zwart het gezag of de rijkdom van de geportretteerde. Mooie dames in zwart vind je ook volop, al geeft het zwart dikwijls een melancholisch karakter aan degene die is afgebeeld. In Madame X van John Singer Sargent is de zwarte jurk een en al drama, met een prachtig accent op het gelaat en de porseleinen decolleté van Madame. Vrolijkheid en zwart gaan zelden hand in hand, maar het kan natuurlijk wel. Eduard Manet bijvoorbeeld deed niet zo somber over zwart. Hij gebruikte de kleur weliswaar in geval van dood en ernstige omstandigheden, maar ook als modekleur bij uitstek in het Parijs van toen. Soms ging hij voor de dubbele betekenis en schilderde hij vrouwen (zoals zijn collega kunstenaar Berthe Morisot) bruisend van leven in ravenzwarte rouwkledij. Geen kleur zo goed voor contrast als zwart.
Manet, Promenade
Petrus Christus, Portret van een jonge vrouw
Nog zo'n klassieker in de schilderkunst is het toevoegen van wit. Kant en bont waren lang erg in trek, naast ragfijn linnen en glanzende zijde. Combinaties van zwart en wit kunnen in de schilderkunst soms ongelooflijk complex zijn, niet in de laatste plaats bij portretten van mannen. Inmiddels is het principe wat vervaagd, maar lange tijd waren de mannen de koplopers van het raffinement inzake kleren. Denk maar aan de vele barokke notabelen met hun ingewikkelde, cirkelvormige molensteenkragen. Wit maakt zwart intenser en doet het licht op je huid stralen. Wanneer een zwarte outfit opgaat in de achtergrond, zorgt het wit voor licht. Het model komt vanuit het duister naar je toe, zoals bij de beroemde Jonge Vrouw van Petrus Christus. En haar hooghartige oogopslag, onderlijnd door het halssnoer en het beeldige witte kraagje.
Al heel lang is zwart de dominante kleur in mijn kleerkast. Intussen is daar wat rood, roze en wit aan toegevoegd, maar heel kleurrijk zal mijn garderobe nooit worden, vrees ik. Met de komst van het Deense design kwam er donkerblauw bij, en dan ook wat oranje en lichtblauw. Maar zwart blijft toch stevig standhouden. Hoewel ik kleur geweldig vind, en een kleurige kleerkast het einde, vind ik een kledingstuk dikwijls op zijn best in het zwart. Ook roepen kleren associaties op - grijs is saai, groen is voor boswachters, donkerblauw is klassiek - waar ik me niet zomaar van kan losmaken. Bij zwart denk ik eerder aan leuke dingen, zoals het zwarte hondje dat ik vroeger had, het zwart van de Japanse en Belgische designers die ik altijd boeiend vond, en het zwart van inkt.
Van al onze ontwerpen is de zwarte versie altijd populairder dan de gekleurde. Dat is gewoon een feit. En nu het kouder wordt, zie je weer meer zwart op straat. Iedereen heeft zwart in de armen gesloten. Maar die donkere kleuren in de donkere winter doen me op slag naar kleur verlangen. Kleur is gedurfd, en als ik erbij stilsta, heb ik hele bijzondere dingen meegemaakt in pakweg oranje of groen.
Mijn grasgroene ruitjesbroek, ooit gekocht omdat ik geen bagage wilde meenemen op een weekendje Parijs, heeft mij op menig avontuur vergezeld. Om maar te zwijgen van een felrood zijden rokje waar ik altijd geluk mee heb. Ik weet niet hoe het met anderen gesteld is, maar als ik me de piekmomenten uit mijn leven voor de geest haal, draag ik altijd kleur. Misschien droeg ik ook zwart, maar zijn het de kleuren die me het scherpst voor de geest staan.
Toch verandert het niet veel aan mijn liefde voor zwart. De intensiteit, de rust en de ernst ervan maken het mijn lievelingskleur. Love black. En kleur, en gelukkige dingen. Voor de lovers van zwart onder ons, én voor de kleurigen. Best leuk om te denken dat roze of geel net ietsje meer avontuur opleveren. Maar inspiratie is natuurlijk ook niet mis.
X Els
Reactie plaatsen
Reacties